καθηγητής στην έδρα Hagop Kevorkian, του τμήματος Ιρανικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, όπου διδάσκει Συγκριτική Λογοτεχνία, Παγκόσμιο Κινηματογράφο και Μεταποικιακή Θεωρία.
η ηθική χρεοκοπία της δήλωσης του Habermas για την Παλαιστίνη σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής στην αποικιοκρατική σχέση ανάμεσα στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία και τον υπόλοιπο κόσμο
Από τον ναζισμό του Χάιντεγκερ μέχρι τον σιωνισμό του Χάμπερμας, τα δεινά του “έτερου” έχουν μικρή σημασία
Φανταστείτε αν το Ιράν, η Συρία, ο Λίβανος ή η Τουρκία – πλήρως υποστηριζόμενα, οπλισμένα και διπλωματικά προστατευόμενα από τη Ρωσία και την Κίνα – είχαν τη θέληση και τα μέσα να βομβαρδίσουν το Τελ Αβίβ για τρεις μήνες, μέρα και νύχτα, να δολοφονήσουν δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινούς, να ακρωτηριάσουν αμέτρητους άλλους και να αφήσουν εκατομμύρια ανθρώπους άστεγους, και να μετατρέψουν την πόλη σε ένα σωρό ακατοίκητων ερειπίων, όπως είναι σήμερα η Γάζα.
Απλά φανταστείτε το για λίγα δευτερόλεπτα: Το Ιράν και οι σύμμαχοί του να στοχεύουν σκόπιμα κατοικημένα μέρη του Τελ Αβίβ, νοσοκομεία, συναγωγές, σχολεία, πανεπιστήμια, βιβλιοθήκες – ή όποιο κατοικημένο μέρος – για να εξασφαλίσουν τις μέγιστες απώλειες αμάχων. Θα έλεγαν στον κόσμο ότι απλώς έψαχναν τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και το πολεμικό του υπουργικό συμβούλιο.
Αναρωτηθείτε τι θα έκαναν οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, η ΕΕ, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Γερμανία ειδικότερα μέσα σε 24 ώρες από την επίθεση αυτού του φανταστικού σεναρίου.
Επανέλθετε τώρα στην πραγματικότητα και αναλογιστείτε το γεγονός ότι από τις 7 Οκτωβρίου (και για δεκαετίες πριν από αυτή την ημερομηνία), οι δυτικοί σύμμαχοι του Τελ Αβίβ όχι μόνο έχουν γίνει μάρτυρες των όσων έχει κάνει το Ισραήλ στον παλαιστινιακό λαό, αλλά και του έχουν παράσχει στρατιωτικό εξοπλισμό, βόμβες, πυρομαχικά και διπλωματική κάλυψη, ενώ τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης έχουν προσφέρει ιδεολογικά επιχειρήματα για να καλύψουν τη σφαγή και τη γενοκτονία των Παλαιστινίων.
Το προαναφερθέν φανταστικό σενάριο δεν θα γινόταν ανεκτό ούτε μια μέρα από την υπάρχουσα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Με τη στρατιωτική τραμπούκικη δράση των ΗΠΑ, της Ευρώπης, της Αυστραλίας και του Καναδά να βρίσκονται πλήρως πίσω από το Ισραήλ, εμείς οι ανήμποροι άνθρωποι του κόσμου, όπως ακριβώς και οι Παλαιστίνιοι, δεν μετράμε. Αυτό δεν είναι μόνο μια πολιτική πραγματικότητα- είναι επίσης σχετικό με το ηθικό φαντασιακό και το φιλοσοφικό σύμπαν αυτού που αυτοαποκαλείται “Δύση”.
Όσοι από εμάς βρίσκονται εκτός της ευρωπαϊκής σφαίρας του ηθικού φαντασιακού δεν υπάρχουν στο φιλοσοφικό τους σύμπαν. Άραβες, Ιρανοί και μουσουλμάνοι- ή άνθρωποι στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική – δεν έχουμε καμία οντολογική υπόσταση για τους Ευρωπαίους φιλοσόφους, παρά μόνο ως μεταφυσική απειλή που πρέπει να νικηθεί και να ησυχάσει.
Ξεκινώντας από τον Immanuel Kant και τον Georg Wilhelm Friedrich Hegel, και συνεχίζοντας με τον Emmanuel Levinas και τον Slavoj Zizek, είμαστε παραδοξότητες, πράγματα, γνωστά αντικείμενα που οι ανατολιστές είχαν αναλάβει να αποκρυπτογραφήσουν. Ως εκ τούτου, η δολοφονία δεκάδων χιλιάδων από εμάς από το Ισραήλ, ή τις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, δεν προκαλεί την παραμικρή αναστάτωση στο μυαλό των Ευρωπαίων φιλοσόφων.
Η φυλετική ιδιαιτερότητα των Ευρωπαίων
Εάν αμφιβάλλετε γι’ αυτό, ρίξτε απλώς μια ματιά στον κορυφαίο Ευρωπαίο φιλόσοφο Jurgen Habermas και σε μερικούς συναδέλφους του, οι οποίοι, σε μια εκπληκτικά απροκάλυπτη πράξη σκληρής χυδαιότητας, βγήκαν να υποστηρίξουν τη σφαγή των Παλαιστινίων από το Ισραήλ. Το ερώτημα δεν είναι πλέον τι θα μπορούσαμε να σκεφτούμε για τον Χάμπερμας, 94 ετών πλέον, ως άνθρωπο. Έχει πλέον σημασία για τον κόσμο αυτό που εκείνος σκέφτεται, αν είχε έστω κάποτε σημασία;
Ο κόσμος έχει θέσει παρόμοια ερωτήματα για έναν άλλο σημαντικό Γερμανό φιλόσοφο, τον Martin Heidegger, υπό το φως των ολέθριων σχέσεών του με τον ναζισμό. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει τώρα να θέσουμε τέτοια ερωτήματα για τον βίαιο σιωνισμό του Habermas και τις σημαντικές συνέπειες για το τι θα μπορούσαμε να σκεφτούμε για ολόκληρο το φιλοσοφικό του έργο;
Αν ο Habermas δεν έχει ούτε ένα ίχνος χώρου στο ηθικό του φαντασιακό για ανθρώπους όπως οι Παλαιστίνιοι, έχουμε κανένα λόγο να θεωρήσουμε ότι ολόκληρο το φιλοσοφικό του έργο σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με την υπόλοιπη ανθρωπότητα – πέρα από το άμεσο φυλετικά προνομιακό ευρωπαϊκό ακροατήριό του;
Σε μια ανοιχτή επιστολή προς τον Habermas, ο διακεκριμένος Ιρανός κοινωνιολόγος Asef Bayat δήλωσε ότι “αντιφάσκει με τις ίδιες του τις ιδέες” όταν πρόκειται για την κατάσταση στη Γάζα. Με όλο το σεβασμό, θα ήθελα να διαφωνήσω. Πιστεύω ότι η αδιαφορία του Χάμπερμας για τις ζωές των Παλαιστινίων είναι απολύτως συνεπής με τον σιωνισμό του. Είναι απόλυτα συνεπής με την κοσμοθεωρία σύμφωνα με την οποία οι μη Ευρωπαίοι δεν είναι πλήρως άνθρωποι, ή είναι “ανθρώπινα ζώα”, όπως έχει δηλώσει ανοιχτά ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Yoav Gallant.
Αυτή η απόλυτη αδιαφορία για τους Παλαιστίνιους είναι βαθιά ριζωμένη στη γερμανική και ευρωπαϊκή φιλοσοφική σκέψη. Η κοινή σοφία λέει ότι από την ενοχή του Ολοκαυτώματος, οι Γερμανοί ανέπτυξαν μια σταθερή δέσμευση στο Ισραήλ.
Αλλά για τον υπόλοιπο κόσμο, όπως αποδεικνύεται τώρα από το θαυμάσιο έγγραφο που η Νότια Αφρική παρουσίασε στο Διεθνές Δικαστήριο, υπάρχει απόλυτη συνέπεια μεταξύ αυτού που έκανε η Γερμανία κατά τη διάρκεια της ναζιστικής της εποχής και αυτού που κάνει τώρα κατά τη σιωνιστική της εποχή.
Πιστεύω ότι η θέση του Habermas είναι σύμφωνη με τη γερμανική κρατική πολιτική της συμμετοχής στη σιωνιστική σφαγή των Παλαιστινίων. Είναι επίσης σύμφωνη με αυτό που ισχύει για τη “γερμανική αριστερά”, με το εξίσου ρατσιστικό, ισλαμοφοβικό και ξενοφοβικό μίσος της για τους Άραβες και τους μουσουλμάνους, και τη συνολική υποστήριξή της στις γενοκτονικές ενέργειες της ισραηλινής αποικίας εποίκων.
Θα πρέπει να μας συγχωρεθεί αν θεωρούσαμε ότι αυτό που είχε σήμερα η Γερμανία δεν ήταν ενοχή για το Ολοκαύτωμα, αλλά νοσταλγία της γενοκτονίας, καθώς επιδοκίμασε βιωματικά τη σφαγή των Παλαιστινίων από το Ισραήλ τον τελευταίο αιώνα (όχι μόνο τις τελευταίες 100 ημέρες).
Ηθική εξαχρείωση
Η μομφή κατά του ευρωκεντρισμού που διατυπώνεται σταθερά ενάντια στην αντίληψη των Ευρωπαίων φιλοσόφων για τον κόσμο δεν βασίζεται απλώς σε ένα επιστημικό ελάττωμα της σκέψης τους. Είναι ένα σταθερό σημάδι ηθικής εξαχρείωσης. Σε πολλές προηγούμενες περιπτώσεις έχω επισημάνει τον ανίατο ρατσισμό που βρίσκεται στην καρδιά της ευρωπαϊκής φιλοσοφικής σκέψης, ακόμη και των πιο διάσημων εκπροσώπων της σήμερα.
Αυτή η ηθική εξαχρείωση δεν είναι απλώς ένα πολιτικό ατόπημα ή ένα ιδεολογικό τυφλό σημείο. Είναι βαθιά χαραγμένη στη φιλοσοφική τους σκέψη, η οποία έχει παραμείνει αθεράπευτα φυλετική.
Εδώ, πρέπει να επαναλάβουμε την περίφημη δήλωση του ένδοξου Μαρτινικανού ποιητή Aime Cesaire:
“Ναι, θα άξιζε τον κόπο να μελετήσει κανείς κλινικά, με κάθε λεπτομέρεια, τα βήματα του Χίτλερ και του χιτλερισμού και να αποκαλύψει στον πολύ διακεκριμένο, πολύ ανθρωπιστή, πολύ χριστιανό αστό του 20ού αιώνα ότι, χωρίς να το γνωρίζει, έχει έναν Χίτλερ μέσα του, ότι ο Χίτλερ τον διακατέχει, ότι ο Χίτλερ είναι ο δαίμονάς του.
Οτι αν βάλλει εναντίον του, είναι ασυνεπής και ότι, κατά βάθος, αυτό για το οποίο δεν μπορεί να συγχωρήσει τον Χίτλερ δεν είναι το έγκλημά του καθεαυτό, το έγκλημα κατά του ανθρώπου, δεν είναι ο εξευτελισμός του ανθρώπου αυτού καθαυτού, είναι το έγκλημα κατά του λευκού ανθρώπου, ο εξευτελισμός του λευκού ανθρώπου, και το γεγονός ότι εφάρμοσε στην Ευρώπη αποικιοκρατικές διαδικασίες που μέχρι τότε προορίζονταν αποκλειστικά για [τους αραβικούς, ινδικούς και αφρικανικούς λαούς]. “
Η Παλαιστίνη αποτελεί σήμερα μια προέκταση των αποικιοκρατικών φρικαλεοτήτων που αναφέρει ο Cesaire σε αυτό το απόσπασμα. Ο Habermas φαίνεται να αγνοεί ότι η υποστήριξή του για τη σφαγή των Παλαιστινίων συνάδει απόλυτα με όσα έκαναν οι πρόγονοί του στη Ναμίμπια κατά τη διάρκεια της γενοκτονίας των Herero και των Namaqua. Όπως η περιώνυμη παροιμία με τη στρουθοκάμηλο, έτσι και οι Γερμανοί φιλόσοφοι έχουν βάλει το κεφάλι τους μέσα στις ευρωπαϊκές τους αυταπάτες, νομίζοντας ότι ο κόσμος δεν τους βλέπει γι’ αυτό που πραγματικά αντιπροσωπεύουν.
Τελικά, κατά την άποψή μου, ο Habermas δεν έχει πει ή δεν έχει κάνει κάτι εκπληκτικό ή αντιφατικό- το αντίθετο μάλιστα. Ήταν απολύτως συνεπής με τον αθεράπευτο φυλετισμό της φιλοσοφικής του κληρονομιάς, η οποία είχε αδίκως αποκτήσει μια οικουμενική χροιά.
Ο κόσμος έχει πλέον απαλλαγεί από αυτή την ψευδή αίσθηση οικουμενικότητας. Φιλόσοφοι όπως ο VY Mudimbe στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, ο Walter Mignolo ή ο Enrique Dussel στην Αργεντινή, ή ο Kojin Karatani στην Ιαπωνία έχουν πολύ πιο νόμιμες αξιώσεις οικουμενικότητας από ό,τι είχε ποτέ ο Habermas και οι όμοιοί του.
Κατά τη γνώμη μου, η ηθική χρεοκοπία της δήλωσης του Habermas για την Παλαιστίνη σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής στην αποικιοκρατική σχέση ανάμεσα στην ευρωπαϊκή φιλοσοφία και τον υπόλοιπο κόσμο. Ο κόσμος έχει ξυπνήσει από τον ψεύτικο λήθαργο της ευρωπαϊκής εθνοφιλοσοφίας. Σήμερα, οφείλουμε αυτή την απελευθέρωση στον παγκόσμιο πόνο λαών όπως οι Παλαιστίνιοι, των οποίων ο παρατεταμένος, ιστορικός ηρωισμός και οι θυσίες έχουν τελικά διαλύσει την απροκάλυπτη βαρβαρότητα που συγκρατεί τα θεμέλια του “δυτικού πολιτισμού”.
